sobota, 20 września 2025

Jesteśmy różni (scenariusz: Tomasz Kontny, rysunki: Anna Rabit, wydawnictwo Krakowskie Biuro Festiwalowe/Fundacja Muzeum Komiksu, 2024)


Drugi tom serii W(y)kluczenia podejmuje temat mniejszości żydowskiej w Polsce. I podobnie jak w przypadku pierwszej odsłony, komiks nie stara się ugryźć zagadnienia holistycznie, jedynie skupia na historii dwojga randomowych ludzi, jakich najprawdopodobniej codziennie mijamy na chodnikach.

Michał, jak co dzień, zasiada w studenckiej stołówce, by w spokoju skonsumować obiad. Nagle dosiada się do niego kruczoczarna, nieznajoma dziewczyna. Z dziwnej konwersacji Michał rozumie tylko tyle, że dziewczyna jest rok niżej i chce od chłopaka wydębić notatki, które pomogłyby jej zaliczyć przedmiot u jakiegoś chadrowatego profesora. Do drugiego spotkania, już planowanego, dochodzi na drugi dzień. Tym razem na "normalnych" zasadach. Miriam (w końcu się przedstawiają) nie ukrywa faktu, że jest Żydówką. I w tym momencie zaczyna się love story z elementami religijnych tradycji w tle.

Michał jest takim archetypowym przedstawicielem współczesnej młodzieży. Studiuje, lubi grać w gry, ma - jak każdy - jakąś szczątkową wiedzę o judaizmie. Spotkanie z Miriam, fascynacja jej urodą i osobowością, sprawia że chłopak odkrywa dla siebie nową warstwę dobrze znanego Krakowa. Poznaje nowych ludzi, egzotyczną (dla niego) kulturę i inny sposób patrzenia na świat. Tomasz Kontny tak konstruuje fabułę by dać możliwość wypowiedzi osobom mocno religijnym, jak i tym niewierzącym, dla których religia jest zaledwie elementem przynależności kulturowej. Kwestia antysemityzmu również jest obecna w komiksie, choć służy głównie temu, by główny bohater miał okazję "przyrycerzować".

Seria W(y)kluczeni z założenia jest cyklem skierowanym do szkolnych bibliotek i ma służyć jako pomoc edukacyjna. Kontny, profesjonalny scenarzysta, doskonale wyczuwa, które elementy edukacyjnych komiksów najbardziej nużą czytelnika. Dlatego też w Jesteśmy różni starał się ich uniknąć. Główny wątek to historia rodzącego się uczucia, opowiedziana w humorystyczno-pozytywny sposób. Tomasz z gracją zderza ze sobą osoby różniące się charakterologicznie. Mirian - wulkan energii, Michał - typ nerda i kujona. Rodzice pary również mają swoje osobowości, które mają okazję się uwypuklić w sprytnie zaaranżowanych scenach. Bohaterowie wzbudzają sympatię, dialogi pełne przekomarzań skrzą się nienachalnym humorem, perypetie pary mogą wzbudzić u młodych westchnięcie że tak powinno wyglądać idealne narzeczeństwo.

Historię Mirian i Michała zilustrowała Anna Rabit, artystka o żydowskich korzeniach. Bardzo łatwo nazwać kreskę Anny brzydką. Na planszach nie znajdziemy ani jednej prostej linii, często szwankuje perspektywa, postacie są minimalistyczno-groteskowe a emocje na twarzach sprowadzają się do dwóch min. A jednocześnie to jest piękny graficznie komiks. Krakowski Kazimierz widziany oczami Rabit jest piękny, stylowy, przestrzenny. Tła wypełniają architektoniczne detale, na dalszym planach toczy się normalne życie. Tu storytellingowe znaczenie mają nie tylko przedmioty związane z kulturą żydowską ale też panele ułożone w jodełkę czy muffinki zamknięte za kawiarnianą szybką. Dzięki wyobraźni Anny, Jesteśmy różni jest pozycją, którą nie tylko się ogląda, ale także zwiedza, okrywa a nawet wyczuwa miejskie tętno bijące z każdego kadru. Sądzę, że Joann Sfar by skinął głową w geście uznania.

Z czysto komiksowego punktu widzenia, drugi tom W(y)kluczeń na kilka czkawek koncepcyjnych. Akcja, która normalnie powinna rozwinąć się w przeciągu paru miesięcy, tu została skompresowana do tygodnia. Niektóre punkty wyjścia mogą wywołać grymas przy zawieszeniu niewiary (student samotnie mieszkający w wielkim mieszkaniu po wujku, aha) czy niezbyt gładkie popychania fabuły do przodu (logika nakazuje, by drugie spotkanie miało miejsce również w stołówce). Niemniej z edukacyjnego a także emocjonalnego punktu widzenia - ten komiks w głowie młodego człowieka ma szansę zagościć na dłużej. A w cieniu tegorocznych wydarzeń związanych z sytuacją w strefie Gazy, może bardziej niż kiedykolwiek?




Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Jesteśmy różni (scenariusz: Tomasz Kontny, rysunki: Anna Rabit, wydawnictwo Krakowskie Biuro Festiwalowe/Fundacja Muzeum Komiksu, 2024)

Drugi tom serii W(y)kluczenia podejmuje temat mniejszości żydowskiej w Polsce. I podobnie jak w przypadku pierwszej odsłony, komiks nie sta...