Szkot McKlaun: Dlaczego mangę czyta się od tyłu (scenariusz i rysunki: Roman Gajewski, wydawnictwo Boomer Comics, 2023)

„A niechaj narodowie wżdy postronni znają, iż Polacy nie gęsi, iż swoich teoretyków komiksu mają”!

I to dość mocno skondensowanych. Wykład Szkota McKlauna zajmuje tylko 12 stron, więc w środku znajdziemy samą gęstą rozprawkę. Oczywiście, to parodia słynnych pozycji Scotta McClouda Zrozumieć komiks i Stworzyć komiks. Roman Gajewski, by wytłumaczyć dlaczego mangi czytamy od tyłu, stworzył ubraną w szkocki kilt postać McKlauna, wiekowego już rysoholika. Ten, mimo wielu lat na karku, już od pierwszych stron z ogromnym wigorem zaczyna wykładać komiksowe podstawy - od postawienia pierwszej kropki do czasoprzestrzennej ekspansji obrazkowej narracji.

Czy ten krótki zin daje satysfakcjonującą odpowiedź dlaczego mangę czyta się od tyłu? Chyba tak, choć to niełatwa odpowiedź. Autor do tyrady Szkota zaprzęga wiedzę z różnych dziedzin: geometrii, geografii, po czym dokłada elementy kosmologiczne, astronomiczne a kończy... egzystencjalną zadumą. Nawet udaje mu się doprowadzić do pewnej interakcji z czytelnikiem poprzez sprytną 'wadę fabryczną' egzemplarza. A kto jest nie jest pewien prawilności sposobu, w jaki McKlaun postanowił rozwiązać zagadkę japońskich komiksów, może sięgnąć po referencje umieszczone na tylnej okładce.

Ok, teraz bardziej serio. Roman Gajewski narysował kolejną historię w swoim charakterystycznym, niezalowym stylu. Jest co prawda tu mniej obleśny, obrazoburczy czy wulgarny niż w swoich innych pracach, natomiast kolejny raz udało mu się przelać na kartki papieru frajdę z rysowania porąbanych, absurdalnych historii. Mimo, iż wykład Szkota sensu nie ma, micha się cieszy na widok, w jak głupi sposób temat został rozpracowany. A że Gajewski rysować umie i z lubością rozciąga swoich bohaterów, jakby byli z gumy, tym bardziej sypie niczym z rękawa niesztampowymi kadrami. Stąd przenalizowanie szczegółów stylu Romana twa znacznie dłużej niż mogłoby to wynikać z standardowego czasu poświęconego na 12-stronicowego zina.

Dlaczego mangę czyta się od tyłu jest tytułem dla niezalowców, którym nie straszny jest undergroundowy humor i przerysowanie. Również ci, którzy znają dzieła Scotta McClouda mogą się uśmiechnąć, jak łobuzersko można "zbezcześcić" dzieła ulubionego autora. Wielbiciele karykatury powinni być również ukontentowani, pod warunkiem, że będą znać kontekst. Ci, którzy oczekują poważnej odpowiedzi na pytanie zawarte w tytule... cóż, niech wydadzą pieniądze zdecydowanie na coś innego.