Na tropach złotego (scenaryści: różni, rysunek: Krzysztof Budziejewski, wydawnictwo Narodowego Banku Polskiego, 2020)

Mamy kandydata na najbrzydszej komiksowej okładki roku. Tym bardziej to boli, gdyż w środku znalazł się całkiem niezły komiks edukacyjny.

Ponieważ umieszczenie wszystkich autorów scenariusza w tytule postu sprawiłoby, że wygląd strony głównej bloga by się rozjechał, to mam nadzieję, że ich wymienienie ciut niżej zostanie przyjęte ze zrozumieniem. 

Nad Opowieścią o polskim pieniądzu na przestrzeni wieków (tak brzmi podtytuł komiksu) usiedli: Natalia Ćwik, Marta Dulinicz, Marcin Madejski, Adam Skręta, Iwona Szymańska-Jasińska, Witold Tkaczyk (główny scenarzysta i pomysłodawca projektu) i Eliza Walczak. A finalny produkt ukazał się nakładem Narodowego Banku Polskiego, Departament Edukacji i Wydawnictw, Centrum Pieniądza NBP im. Sławomira S. Skrzypka.

Fabularne zawiązanie komiksu jest najprostsze z możliwych. Znudzona grupka młodych archeologów zamula grzebiąc łopatkami w ziemi aż nagle natrafiają na stary, gliniany dzban. Ku zaskoczeniu wszystkich, ze środka wysypują się liczne wiekowe monety, co stanowi okazję dla opiekującego się grupą profesora na opowiedzenia historii jak kształtowały się losy polskiej waluty na przestrzeni istnienia państwa polskiego od jego powstania w X w. do czasów II wojny światowej.

I takie opowiedzenie historii z trochę innej perspektywy w tym przypadku się udało. Komiks czyta się ze swadą, mimo iż to właściwie ilustrowana faktopedia. Po przeczytaniu Na tropach złotego można zabłyszczeć sporą wiedzą wśród znajomych. Czym był półkopek? Skąd się wzięło powiedzenie 'dobry żart tymfa wart'? Odpowiedzi są w komiksie. A i scenarzyści starali się ugryźć temat z kilku stron. Opowiedzieli o problemach, które trzeba było przezwyciężyć w związku z np. funkcjonowaniem wielu monet o tej samej nazwie podczas rozbicia dzielnicowego, o długiej drodze powstania złotego jako złotego (kto wiedział, że na początku to była waluta wirtualna?), poruszyli problem zaniżania srebrnego kruszcu w wybijanych monetach, pokazali falstart papierowego pieniądza podczas Powstania Kościuszkowskiego na przedwojennej hiperinflacji kończąc. 

A opowiadając o pieniądzu nie da się przy okazji nie opowiedzieć o historii naszego kraju. Na kartach pojawiają się nazwiska władców i postaci znanych z historii nowożytnej, choć sama oś fabularna przedstawiona jest w sposób raczej idylliczny. Przedstawia się problem - kadr dalej dostajemy postać z rozwiązaniem, które zaczyna funkcjonować. Ale to w końcu opowieść o pieniądzu a nie o ludziach, więc taka konstrukcja jest jak najbardziej zrozumiała.

A komiks narysował i pokolorował Krzysztof Budziejewski. Co facet potrafi - pokazał choćby w Larinae, drugim zeszycie Wydziału 7. Jest coś magnetyzującego w jego kresce. Niekoniecznie szczegółowa, często podpiera się rastrem, niektóre fragmenty wyglądają jak po niedokładnej odbiciu ksero, ale bardzo naturalna. Budziejewski umie pokazać postaci w ciekawej pozie, te nie sprawiają wrażenia sztywności, a jego odwzorowania starych monet jak i dość piaszczysta paleta kolorów sprawiają, że pokazywana opowieść "żyje". Gdyby zlecono narysowanie Na tropach złotego komuś o generycznym stylu - komiks straciłby połowę uroku. 

Taką komiksową edukację lubię. Z pieniędzy korzystamy codziennie, rzadko zastanawiając się "kto je wymyślił". Wiadomo, historia pieniądza jest znacznie starsza, ale fajnie wiedzieć jakie były losy walut na polskich ziemiach. A sama publikacja, nawet w wydaniu papierowym, jest darmowa. Gdzie ją dostać - nie wiem (swój egzemplarz upolowałem podczas PFSK 2021), ale na szczęście wersję cyfrową można pobrać tu.